علیرغم آنکه تحریمهای ثانویه آمریکا علیه ایران همچنان پابرجا هستند، تولید نفت ایران بار دیگر رو به افزایش گذاشته است. این رشد در تولید نفت به عوامل متعددی نسبت داده میشود که عبارتند از: بهبود قیمت نفت، کاهش بیشتر عرضه نفت از سوی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک موسوم به اوپک پلاس، کاهش اخیر در میزان تولید نفت روسیه و همچنین ازسرگیری روند مطلوب واردات نفت از سوی چین. البته مورد آخر، بیشترین سهم را در رشد تولید نفت خام ایران ایفا میکند، زیرا از زمانی که محدودیتهای مرتبط با کووید19 در کشور چین برداشته شده، نرخهای رشد واردات در این کشور دورقمی شوند. البته همانطور که پیشتر اشاره شده بود، تا زمانی که توافق هستهای میان ایران و ایالات متحده آمریکا، احیا نشده و این امر زمینه برچیده شدن تحریمهای صادرات نفت ایران را فراهم نکند، رشد تولید در ایران لزوماً با محدودیتهایی مواجه خواهد بود. حتی اگر تحریمهای ثانویه آمریکا علیه ایران برداشته شوند، باز هم بعید است که میزان تولید نفت در ایران به قدری افزایش پیدا کند که میزان آن از سطوح ثبت شده در دوران پیش از اعمال این تحریمها، بسیار بالاتر برود. زیرا سرمایه گذاران بیم آن را خواهند داشت که بار دیگر تنشها در روابط ایران و آمریکا تشدید شده و با وخامت دوباره اوضاع، تحریمهای هستهای مجدداً علیه ایران به اجرا گذاشته شوند. حال اگر چنین اتفاقی در خصوص تحریمهای ثانویه نیفتد، باز هم سرمایهگذاران به این موضوع توجه خواهند داشت که تحریمهای اولیه همچنان به قوت خود باقیاند و این مسأله شرکتهای آمریکایی را از ورود به بازار ایران منع خواهد کرد؛ چنانکه در حال حاضر نیز بسیاری از شرکتهای بین المللی به واسطه وجود همین تحریمها همچنان از انجام معاملات با برخی نهادهای خاص ایرانی از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که بخش عمده اقتصاد داخلی ایران را به واسطه تسلط بر بسیاری از صنایع در دست دارد، منع شدهاند. ماهیت پیچیده تحریمهای کنونی و خصوصیت آنها به نحوی که همدیگر را همپوشانی میکنند، در کنار ساختار مبهم مالکیتی در مورد بسیاری از شرکتها در ایران، سرمایهگذاریها در این کشور را بسیار پرریسک ساخته است. هزینههای رعایت کردن قوانین و مقررات جاری در کشور برای شرکتهای خارجی بسیار بالاست و بنابراین بسیاری از شرکتهایی که قصد شروع فعالیت در ایران را داشتند، به دلیل عدم اطمینان از شرایط آتی، ترجیح میدهند که از این امر صرفنظر نمایند. شرکتهای داخلی بخش عمده پروژههای نفتی را به دست گرفتهاند و آنها را در دست اجرا دارند، که از جمله این پروژهها میتوان به فاز 11 پارس جنوبی اشاره کرد. البته از آنجا که این شرکتها در مقایسه با همتایان بینالمللی خود با چالشهای مالی و فنی بزرگتری مواجه هستند، احتمالاً قادر به بهرهبرداری کامل از تمام پتانسیل موجود در صنعت نفت و گاز ایران نخواهند بود.
پاسخی بگذارید