بانکداری به شيوه نوين در ایران از اوایل سال ١٣٠٠ هجری شمسی بدلیل ضرورتهای اقتصادی و سیاسی آغاز شد اما از آنجايي که نخستین بانکهای ایراني تا حدودي با حمايت دولت و در راستای تحقق خواست و منافع حکومت شکل گرفته بودند کمتر به جلب رضایت آحاد مردم توجه داشتند از این‌رو به غیر از عده قلیلی که دارای مکنت و سرمایه زیادی بودند، اکثریت مردم ترجیح می‌دادند به جای پس‌‌انداز وجوه مازاد خود در بانکها، به رغم وجود تمامی مخاطرات احتمالی پول-های نقد خویش را در خانه نگهدارند تاریخچه بانک صادرات ایرانبطوری که براساس آمار منتشره در سال ١٣٣٠ (هجری شمسی)؛ «از کل اسکناس و مسکوکات منتشره ایران تنها حدود ١١ درصد آن در اختیار بانکها و ٨٩ درصد مابقی آن در پستو های منازل و صــندوقچه های شـخصی مردم و به عبارتی به صورت راکد و خارج از چرخه مالی و اقتصادی کشور نگهداری می‌شده است.
سرمايه اوليه بانك
بانک صادرات ایران به عنوان یک بانك خصوصي و بصورت سهامی عام با نام «بانک صادرات و معادن ایران» در ١٥ شهريورماه سال ١٣٣١ طبق قوانین آن روزگار با سرمايه اوليه ٢٠ ميليون ريال كه پرداخت نيمي از آن هم با تعهد پرداخت نيمي ديگر، قابل پذيرش اداره ثبت شركتها با شماره ٣٨٣٣ تأسيس گردید. اين سرمايه با خريد ٧٦ سهم توسط دو نفر از اعضای هيئت مؤسسين بانك و سرمايه گذاري بقيه اعضاي هيأت مديره تامين گرديد و سهامداران با واگذاري سفته به هيات مديره تعهد نمودند ٥٠ درصد بقيه تعهد خود را از محل سود ساليانه پرداخت نمايند.
بنیانگذاران بانک صادرات ایران با درک صحیح شرايط حاکم بر آن زمان تلاش کردند با جذب حداکثر نقدینگی در دست مردم برای اولین بار در کشور بانکی براساس اصول مشتری‌مداری تأسیس و در ٢٢ آبان سال ١٣٣١ با ١٣ نفر کارمند شروع بکار کرد درحالیکه خوش‌بین ترین افراد نیز با وجود بانکهای قدرتمند دولتی پیشرفت و موفقیت آن را پیش‌بینی نمی‌کردند.
ارایه تسهیلات بانکی بهتر به مردم، ایجاد شبکه گسترده بانکی در سراسر کشور، جلب سرمایه‌های داخلی و پس‌اندازهای هر چند کوچک، ایجاد فرصتهای سرمایه‌گذاری در کلیه فعالیتهای اقتصادی، اهداف اولیه بانک صادرات بودند.
شروع كار اولين شعبه
استقرار اولین شعبه در بازار تهران به عنوان مركز معاملات و گردش پولي کشور بسیار مورد توجه مؤسسان بانک بود. به این ترتیب اولین شعبه بانک در ٢٢ آبان ١٣٣١ در يك ساختمان استيجاري به مساحت حدود ٢٠٠ متر مربع، با چند اطاق در طبقه دوم سراي بنايي بازار تهران واقع در كوچه تكيه دولت، كوي مرغي‌ها آغاز به کار کرد. يکي از اولين اقدامات هيات مديره انجام تعميرات و تغييرات در محل استقرار اولين شعبه بانك بود كه با برداشتن ديوارهاي بين سه اطاق از هفت اطاق، يك سالن معاملات به ابعاد ١٢*٨ با پنج باجه براي دريافت و پرداخت، انتقالي چكهاي واگذاري و افتتاح حساب به وجود آمد و تعداد ٤ اطاق براي بايگاني و تداركات (جهت لوازم ضروري و ملزومات و مطبوعات) و اطاق مدير عامل و هيات مديره در نظر گرفته شد و دقت به عمل آمد كه ساختمان بانك جلوه بسيار آبرومندي داشته باشد.
بعدها با بهتر شدن وضعیت اقتصادی بانک، محل مناسب تري براي شعبه بازار خریداری گردید و در آبان ١٣٣٧ شعبه يك بازار به محل فعلي انتقال یافت.
آرم اوليه بانك
آرم اوليه بانك توسط مرحوم ادوارد ژوزف كه عضو هيات مديره و اولين مدير عامل بانك صادرات و معادن ايران بود پيشنهاد و تصويب گرديد و آن تصوير يك اسب بالدار در نگين انگشتري كهنه‌اش بود كه از يك مغازه عتيقه فروشي در خيابان ناصر خسروي تهران به مبلغ يك هزار ريال خريداري كرده بود و توجيه اين بود كه اسب سمبل سرعت و استقامت و نجابت است و بال‌هايش سمبل بلند پروازي و آغوش باز، ولي توجيه تاريخي اش آن است كه اين آرم مشابه مهر نقشين انوشيروان ساساني پادشاه ايران باستان بود. اين آرم پس از پيروزي انقلاب اسلامي و استاني شدن بانك از سال ١٣٥٨ تاكنون به سه طرح متفاوت تغيير نقش داده شد و آرم فعلي بانك كه دو دست سكه‌اي را در بر مي‌گيرد، آرم مشخص بانك گرديد.
عملکرد بانک در اولین سالها
در فاصله ١٥ شهريور تا ٢٢ آبان ماه ١٣٣١ مقدمات اجرايي كار از استخدام كارمند تا ارتباطات و هماهنگي با ساير بانك‌ها فراهم شد. در روز افتتاح، موسسين و كارمندان بانك كه ٢٥ نفر بودند به گرمي از مراجعين پذيرايي كردند و با دعوت از بازرگانان و صاحبان صنايع و اصناف بازار با وعده استفاده از اعتبارات كوتاه مدت با نرخ بهره و كارمزد كمتر، علاقه آنها را نسبت به انجام معاملات با بانك صادرات و معادن ايران جلب نمودند و با تلاشي پي‌گير براي شناساندن بانك به مردم فعاليت كردند و در پايان همان سال آنچه كه از ترازنامه بانك مشهود است، مجموع سپرده‌هاي مردم حدود ١٧ ميليون و ٦٠٠ هزار ريال و اعتبارات و تسهيلات اعطايي حدود ٦٧ ميليون ريال و مجموع دارايي‌هاي بانك ٤٤ ميليون و ٢٠٠ هزار ريال و سود ويژه بانك حدود ٧٠٠ هزار ريال بوده است. در حاليكه از سرمايه ٢٠ ميليوني آن فقط ١٠ ميليون پرداخت شده بود. با اين ترتيب پايه‌هاي بانك پي‌ريزي و پس از آن آيين‌نامه‌هاي معاملاتي، كارگزيني و غيره به تدريج تدوين شدند و براي مدير عامل و اعضاي هيات مديره بانك، كه تا پايان سال ١٣٣١ حقوق و دستمزدي دريافت نمي‌کردند، مبلغ ٥٠٠٠ ريال و ٣٠٠٠ ريال و براي كارمندان ١٠٠٠ ريال تا ٢٠٠٠ ريال حقوق و مزايا پيش‌بيني گرديد. در زمان مديريت مرحوم ادوارد ژزف ٣ شعبه ديگر به ترتيب: شعبه سينا، فردوسي، خيام، در تاريخ‌هاي ١٣٣٢/١٠/١٠ و ١٣٣٣/١/٧ و و١٣٣٣/٢/١٠ با مسئوليت آقايان حبيب ا… خليليان، جمشيد بختيان و مصطفي بلورچي گشايش يافت.
انتخاب شعار مردمی و گسترش شعب
بانک صادرات ایران از بدو تأسیس؛ نوآوری در ارایه محصولات و خدمات بانکی و احترام به مشتریان و مراجعان را به عنوان اصلی لاینفک در وجهه همت خود گمارد و با جامه عمل پوشاندن به شعارهای انتخابی خود یعنی «بانک صادرات ایران در خدمت مردم» و «حق با مشتری است» (customer is the king) توانست طی مدت کوتاهی حجم زیادی از نقدینگی کشور را جذب و مهمتر از آن مردم را با نظام بانکی آشنا و آشتی دهد.
اولین شعبه خارج از کشور اين بانک در سال ۱۳۴۰ در هامبورگ آلمان تأسیس و پس از آن شعب خارجی این بانک یکی پس از دیگری افتتاح شدند. هم اکنون بانک صادرات ایران مالکیت بانک مستقل دایر در خارج از کشور (بانک صادرات تاشکند، لندن PLC، فیوچر بانک بحرین و آرین بانک افغانستان) را در اختیار دارد و علاوه بر این، واحدهای بانکی متعلق به این بانک در اروپا و آسیا بیش از ۲۰ واحد است.
بانک صادرات ایران در حال حاضر عنوان گسترده‌ترین شبکه شعب بانکی ایران را با داشتن بیش از ۲۷۰۰ شعبه فعال در اختیار دارد، این بانک که از سال ۱۳۷۹ ارایه خدمات الکترونیکی (Online) را آغاز کرده، هم اکنون در زمینه‌های تعداد حساب‌هاي الکترونيکي، تعداد دستگاه‌های خودپرداز و پايانه هاي فروش، تعداد کارتهای الکترونيکي صادره، تعداد کاربران همراه بانک در نظام بانکی کشور جايگاه ممتازي به خود اختصاص داده است.
خصوصي شدن دوباره بانک
بانک صادرات ايران پس از پيروزي انقلاب اسلامي، در سال ۱۳۵۸ در اجراي مصوبه مجلس شوراي اسلامي، “ملي” اعلام گرديد و پس از ۳۰ سال در راستاي اجراي اصل ۴۴ قانون اساسي، در ۱۹ خردادماه سال ۱۳۸۸ به جرگه بانک‌هاي خصوصي پيوست و با کد «وبصادر» در سازمان بورس و اوراق بهادار تهران پذيرفته شد. خصوصي شدن و تغيير در مالکيت بانک به منزله نقطه عطفي در جايگاه حقوقي و مديريتي بانک بوده و زمينه ساز تحولات اساسي در راستاي چابک تر شدن، خلق ارزش افزوده و داشتن نقش مؤثرتر در اقتصاد ايران گرديد.
امروزه بانک معتبر و مردمی صادرات ایران به عنوان بزرگترين بانک خصوصي و بورسی کشور با بهره‌مندی از بیش از ۶ دهه تجربه علاوه بر پایبندی کامل به اصول اولیه خود و اجرای دقیق بانکداری اسلامی می‌کوشد ضمن همسویی با بانکداری بین‌المللی از طریق رعایت اصول مشتری مداری و ارایه خدمات مطلوب و نوین بانکی، سرآمدی خود را در بازار پر رقابت بانکی داخلی حفظ و ارتقاء بخشد و افزون بر این رضایتمندی مردم را جلب و نقش مؤثري را در آباداني، پيشرفت و توسعه ميهن اسلامي ايفا نمايد.