جمهوری بوتسوانا (در زبان تسوانا: Lefatshe la Botswana) کشوری است در جنوب آفریقا. پایتخت آن گابورون است. این کشور از معدود کشورهای دموکراتیک جهان سومی است و از زمان استقلالش یعنی از تاریخ ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۶ انتخاباتهای آزاد و عادلانهای را برگزار کردهاست.
جمعیت بوتسوانا دو میلیون نفر و زبان رسمی آن انگلیسی است. زبان تسوانا نیز رواج زیادی دارد. ۷۱.۶درصد از مردم این کشور مسیحی هستند. این کشور که پیش از این با نام «بــِچوآنالند» تحتالحمایه بریتانیای کبیر بود به دریاهای آزاد جهان راه ندارد. بچوآنالند پس از استقلالی که در چهارچوب اتحادیه کشورهای همسود یافت، نام بوتسوانا را برای خود برگزید.
بوتسوانا کشوری صاف و هموار است و ۷۰درصد از آن در بیابان کالاهاری قرار گرفته است و یکی از کمترین تراکمها را از نظر جمعیت در میان کشورهای جهان دارد. جمهوری بوتسوانا در زمان استقلالش از بریتانیا یکی از فقیرترین کشورهای آفریقا بهشمار میآمد اما تا پیش از بحران اقتصادی ۲۰۰۸ جهان، یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی در جهان را داشت. اقتصاد این کشور که بیشتر بر صنعت الماس تکیه دارد. واحد پول بوتسوانا، پولا با واحد جزء (تبه) نام دارد.
بوتسوانا پوشش آموزش ابتدایی را کامل کردهاست، که یک موفقیت نادر در آفریقا است. بوتسوانا از کشورهای عضو اتحادیهٔ آفریقا است.
کشور بوتسوانا دارای بیشترین معادن الماس در دنیاست و رتبهٔ اول کشورهای صادر کنندهٔ الماس را در اختیار دارد. جمهوری بوتسوانا در زمان استقلالش از بریتانیا یکی از فقیرترین کشورهای آفریقا بهشمار میآمد اما پس از استقلال به یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی در جهان دست یافت. اما بحران اقتصاد جهانی از سال ۲۰۰۸، موجب کاهش درخواست الماس و کاهش رشد اقتصادی شد و کاهش درآمد مردم بر برنامههای اجتماعی دولت تاثیر گذاشت.
اقتصاد بوتسوانا وابستگی زیادی به اقتصاد کشور آفریقای جنوبی دارد و فعالیتهای آن بیشتر در زمینه صنعت معدن (بویژه الماس)، دامداری و گردشگری است. صادرات این کشور شامل الماس، مس، نیکل، گوشت و منسوجات است که به کشورهای عضو اتحادیه تجارت آزاد اروپا (۸۷درصد)، آفریقای جنوبی (۷درصد) و زیمبابوه (۴درصد) صادر میشود.
واردات این کشور شامل مواد غذایی، ماشینآلات، محصولات الکترونیک، تجهیزات حمل و نقل، منسوجات، سوخت و محصولات پتروشیمی، چوب و کاغذ، آهن و محصولات فلزی است که از کشورهای آفریقای جنوبی (۷۴درصد)، اتحادیه تجارت آزاد اروپا (۱۷درصد) و زیمبابوه (۴درصد) وارد میشود.
خشکسالی ۵ ساله نیمه دهه ۱۹۸۰ با هر استانداردی بسیار شدید بود و سایر خشکسالیهای جدی به طور منظم کشور را تکان دادهاست. از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۷، بوتسوانا از یک خشکسالی بی رحمانه که به شدت بر مردم فقیر روستایی تاثیر گذاشت رنج برد.
تولید ناخالص داخلی بوتسوانا ۲۴.۱۴ میلیارد دلار است. ۲۸۸ هزار و ۴۰۰ نفر نیروی کار این کشور را تشکیل میدهند. نرخ بیکاری در این کشور ۲۳.۸درصد است. بر اساس آمارهای سال ۲۰۰۳ میلادی ۳۰.۳درصد از مردم این کشور زیر خط فقر زندگی میکنند. نرخ تورم آن ۷.۲درصد است.
در این کشور ۱۳۶ هزار و ۹۰۰ خط تلفن ثابت و ۹۷۹ هزار و ۸۰۰ خط تلفن همراه وجود دارد. بوتسوانا پنج هزار و ۸۲۰ میزبان اینترنت و ۶۰ هزار کاربر اینترنت دارد.